Recensie: Winterdromen van Tsjaivkoski op Hermitage blog

Door Henny Tonnaer op hermitage.blog.nl
De complete blog is hier te lezen. 

Al een jaar presenteert het zuidelijk orkest zich onder deze naam. Maar dat leek voor presentatrice Beitske de Jong nog niet te wennen. Vindt zij ‘Philzuid’ te informeel klinken? Ze noemde het orkest in haar presentatie hardnekkig ‘Philharmonie Zuidnederland’, met, aarzelend daar achteraan: ‘Philzuid’.

Het was nu eens niet het Radiofiel met het Groot Omroepkoor. Het was ook nog geen vrijdagavond. Maar deze donderdagavond besteedden we van harte aan ons eigen professionele provincieorkest. 

De radio ging net iets te vroeg aan, en daar was hij weer, als een duveltje uit een doosje. Mozart is op radio4 niet te vermijden. Al heeft hij zich eerder deze week ook al opgedrongen via de omroep KLARA.

In Muziekgebouw Aan het IJ bracht ‘ons’ orkest allereerst een werk van Borodin. Violist Tijmen Wehlburg sprak vanaf het podium het publiek even toe, en daar gingen we, naar de Steppe van Centraal Azië. Het stuk begint met soloblazers, die aanvankelijk de overhand blijven houden. Dat is Brabanders en Limburgers wel toevertrouwd. 

Het was boeiend om nu eens een andere samenklank, een hoorbaar andere aanpak te beluisteren, dan die van de gebruikelijke randstedelijke orkesten. Ze durven heel wat aan, de musici van Philzuid. Want de wereldpremière van ‘Techno Etudes IV,’ voor piano en orkest was zonder meer een belevenis. Dit werk-in-opdracht van Karen Tanaka werd live ingeleid met een mondelinge analyse (helaas in het Engels) en rechtstreeks gespeelde voorbeelden. Dat richtte onze oren vol nieuwsgierigheid op wat komen ging. 

‘Techno Etudes IV’ vroeg heel wat van het uithoudingsvermogen en de concentratie van zowel de pianosolist Ralp van Raat alsook van het orkest. Wat een oplettendheid, wat een accuratesse. Maar ook: wat een geïnspireerd spel. Allen, musici en publiek, zullen op het puntje van hun stoel gezeten hebben.

Deze compositie bestaat vooral uit pulserende ritmes, zoals John Adams die hanteert. Maar opeens glanzen er dan hallucinerend-mooie samenklanken doorheen. Deze muziek is als een doek op een weefgetouw. Alles grijpt in elkaar, en prachtige kleuren en vlakken raken elkaar. De grenzen tussen klassiek en elektronische muziek worden hier verkend, maar alles is live gespeeld. Deze muziek neemt je mee, en we moesten er van bijkomen tijdens de pauze, die onder andere gevuld werd met een gesprek met pianist Ralph van Raat. Hij is ‘gepokt en gemazeld’ in de filmmuziek en in eigentijdse muziek. Veel moeite lijkt die hem niet te kosten, en hij noemde alles ‘uitdagend’. Van’Techno Etudes IV’ houdt hij nu al. Hij vindt het een ‘muzikantesk en een compleet stuk’, waarmee hij voorlopig even vooruit kan.

Met Tsjaikovsli’s 1-ste Symfonie werd dit concert in Amsterdam besloten. In Tsjaikovski’s eigen tijd vond men deze compositie teveel een knieval voor het Westen. Maar wij dompelden ons onder in Russische wintersferen, met in elk deel een meeslepende melodie, bijna een smartlap. De lage strijkers hadden daar een prachtig aandeel in. En de hoge strijkers verbluften ons met het virtuoze fuga-gedeelte in de Finale. Laat ze maar schuiven, de musici van Philzuid, met hun zeer jonge gastdirigent Martijn Dendievel op de bok. Met een Beethoviaans slot was het afgelopen. Het kwartje viel eindelijk: bij haar aftiteling durfde Beitske het eindelijk voluit uit te spreken: PHILZUID!