Recensie Blauwbaards Burcht: Achter elke deur zit weer een geheim

Mogen we iets voor onszelf houden, of kan dat niet in een liefdesrelatie? Dat is de vraag in de psychologische thriller ‘Blauwbaards Burcht’ van Opera Zuid en Philzuid.
 

Marjolijn Sengers, Eindhovens Dagblad

Regisseur Kenza Koutchoukali denkt even na. Iets samenvatten in twee zinnen waar je een half uur enthousiast over hebt verteld valt niet mee. De vraag was: met welk gevoel wil je dat de bezoekers aan de opera Blauwbaards Burcht naar huis gaan? „Ik hoop dat er iets blijft hangen van de menselijkheid van de spelers en de dapperheid waarmee ze dit project aangingen.” Twee personages slechts kent Blauwbaards Burcht, het i7e-eeuwse sprookje uit Moeder de Gans, geschreven door Charles Perrault. „Het is ongelooflijk kwetsbaar om met tweeën op het podium te staan en dit gelaagde verhaal te moeten spelen en zingen zonder het gemak van een wisselend decor en meerdere zangers. Ie moet natuurlijk goed kunnen zingen, maar je moet ook in de rol durven stappen en je durven laten raken door je medespeler. Ik heb als regisseur de paaltjes uitgezet, maar hoe ze van het ene naar het andere paaltje komen wordt uiteindelijk bepaald door de zangers zelf.”

Verboden deuren
Veel mensen kennen Blauwbaard als een nogal eng verhaal dat slecht afloopt voor de onschuldige maar nieuwsgierige jonge vrouw van hertog Blauwbaard. In de iets aangepaste operaversie uit 1918 neemt Blauwbaard zijn pas gehuwde vrouw ludith mee naar zijn burcht, maar verbiedt haar achter de verboden deuren te kijken. Judith neemt daar geen genoegen mee en smeekt Blauwbaard de deuren voor haar te openen. Uiteindelijk stemt Blauwbaard toe. Achter elke deur blijkt een geheim te zitten dat Blauwbaard liever voor zichzelf had gehouden. Hoewel ‘maar’ een sprookje is volgens Koutchoukali (1988) de psychologische impact van dit verhaal groot. „De burcht staat voor de ziel van Blauwbaard, de gesloten deuren voor de angst zichzelf bloot te geven. Maar Judith wil haar man helemaal leren kennen en neemt geen genoegen met de dichte deuren. Blauwbaard geeft toe en één voor één gaan de deuren open. 

Halverwege kantelt het verhaal. Blauwbaard begint het licht dat in de duisternis stroomt te waarderen, Judith wordt geconfronteerd met haar eigen duistere kanten, waar Blauwbaard op zijn beurt meer van wil weten.” „Mogen we iets voor onszelf houden, of kan dat niet in een liefdesrelatie? Moet je alles willen weten van de ander, of kun je accepteren dat je geliefde dat niet wil? Doordat er zoveel één op één interactie in de opera zit kunnen de zangers niet anders dan deel zijn van het proces. Ze spelen weliswaar een rol, maar ze kunnen niet buiten hun personages blijven staan.” Koutchoukali is blij met Deirdre Angenent en Thomas Oliemans, die ze het ‘neusje van de zalm van de Nederlandse operawereld’ noemt. Het decor van Yannick Verweij is sober. De basis een beperkt gemeubileerde woonkamer en keuken. „Door de minimalisering van ruimte en huisraad krijgt elk voorwerp betekenis en komt de relatie tussen de twee personages op scherp te staan”, zegt Koutchoukali. „Yannick haalde zijn inspiratie uit de ‘verstilde’ schilderijen van Edward Hopper.” 

En de muziek? Koutchakali lacht. „Je zou bijna vergeten dat er ook nog muziek is! De muziek is de grootheid op de achtergrond. Letterlijk, want het orkest zit op het podium, achter de musici. De muziek is de burcht, de uitvergroting van het gevoel, mysterieus en kleurrijk, het gegeven waar de hele productie op leunt.”

‘Blauwbaards Burcht’, opera van Bela Bartok, Opera Zuid, Philzuid, met Thomas Oliemans en Deirdre Angenent. Parkthea ter Eindhoven, do 7/11,20u.

Je zou bijna vergeten dat er ook nog muziek is! Dat is de grootheid op de achtergrond - Kenza Koutchakali, regisseur

Repetitie van ‘Blauwbaards Burcht’ met Deirdre Angenent en Thomas Oliemans. Regisseur Kenza Koutchoukali kijkt toe.

Foto: Bjorn Frins